‘De dood. Hij is er gewoon’

De dood.
Hij is er gewoon.
De dood van mijn opa op jonge leeftijd maakte dat een gezin uiteenviel en nooit helemaal meer samenkwam.
De dood maakte dat er niet over de dood gesproken werd; het verdriet, de pijn, de angst, werden niet genoemd.
De vraag is of het leven écht gevierd werd.
De dood.
De dood van mijn opa is nu nog voelbaar in mijn familie.

Deze week bezocht ik voor het eerst het graf van mijn opa. Overwoekerd, verwilderd en verlaten. Onze handen grijpen als vanzelf het onkruid; we wieden, maken schoon en ruimen op.

“Het heeft liefde nodig,” zeg ik tegen mijn nicht die over is vanuit Amerika.

Ik overleg met mijn moeder: “Wanneer gaan we schoonmaken?” En tegelijkertijd krijg ik een foto van mijn oom; hij heeft het schoongemaakt, met liefde.